თემქის ხევის მოწყობის სამუშაოები მიმდინარე წლის დეკემბერში დასრულდება – რეკრეაციული სივრცე, რომლის მსგავსიც დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში არ მოწყობილა

XX საუკუნის პირველ ათწლეულებში თბილისის განაშენიანებული ტერიტორიის საზღვრები ვრცელდებოდა მტკვრის მარჯვენა ნაპირზე - ძველი ქალაქიდან ვარაზისხევსა და მდინარე ვერემდე, ხოლო მარცხენა ნაპირზე - ისნიდან და ნავთლუღიდან დიდუბემდე და ღრმაღელემდე, რომლის ტერიტორიაც ბაღ-ბოსტნებს ეჭირა.

რევოლუციამდე თბილისს ერთიანი გეგმა არ გააჩნდა. ყურადღება არ ექცეოდა ქალაქის რელიეფს, ბუნებრივი მონაცემების მხატვრულ გააზრებულ გამოყენებას. თბილისი ჩამოყალიბდა, როგორც ტიპური ბურჟუაზიული ქალაქი. შედარებით კეთილმოწყობილ ცენტრალურ უბნებს, მუშათა განაპირა კეთილმოუწყობელი დასახლებები უპირისპირდებოდა. ძირითადი განაშენიანება ერთ და ორსართულიანი იყო. მხოლოდ ცენტრალურ უბანსა და მთავარი მაგისტრალების გასწვრივ შენდებოდა მრავალსართულიანი სახლები.

თუმცა, 1950-იანი წლებში ცენტრალური მთავრობის გადაწყვეტილების შემდეგ თბილისის მასიურ ბინათმშენებლობაში, მნიშვნელოვანი გარდატეხა შეიმჩნევა. II ნახევრიდან საცხოვრებელი სახლების მშენებლობა ძირითადად დიდ, თავისუფალ ტერიტორიაზე დაიწყო. განაშენიანება ტიპობრივი პროექტებით, ინდუსტრიული მეთოდებითა და ასაწყობი კონსტრუქციებით მიმდინარეობდა.

ზღვისუბანი – ეს სახელწოდებაც სწორედ, XX საუკუნის მეორე ნახევარში გაჩნდა, თბილისის წყალსაცავის იგივე „თბილისის ზღვის“ შექმნასთან დაკავშირებით, როდესაც „ზღვას“ უშუალოდ მოადგა ქალაქის განაშენიანებაც. ზღვისუბანი მოიცავს ლოტკინის გორის დასახლებას და ავჭალის მიმდებარე ტერიტორიას. საბჭოთა პერიოდში დღევანდელი უბნის ტერიტორიაზე აშენდა „თბილისის ელმავალმშენებელი ქარხანა“, რომლის სახელწოდების შემოკლების მიხედვით უბანსაც თემქას უწოდებდნენ. თემქის დასახლებას ჯერ „ხევძმრის დასახლება“, შემდეგ კი „ზღვისუბნის დასახლება“ ეწოდა.

თემქის განაშენიანებასთან ერთად, იქმნებოდა მნიშვნელოვანი არქიტექტურული ძეგლებიც. ერთ-ერთი მათგანის სწორედ „საქართველოს მატიანეა”. ქვების სვეტებისგან შექმნილი მონუმენტი, ნაძალადევის რაიონში თემქაზე, ყეენის მთაზე მდებარეობს. ძეგლი 1980 წელს შეიქმნა და მისი ავტორი ცნობილი მოქანდაკე ზურაბ წერეთელია.

მონუმენტზე სხვადასხვა ისტორიული და რელიგიური მოვლენების ამსახველი სცენები და ქართული ლიტერატურული ნაწარმოებების სიუჟეტებია გამოსახული. ბრინჯაოსა და ქვაში შესრულებულია უფალთან დაკავშირებული დიდი დღესასწაულებისა და ქრისტეს ცხოვრების ამსახველი რელიეფები, ასევე „შუშანიკის წამება“, „გუთნის დედა“, წმინდა ნინოს ცხოვრება, საქართველოს ისტორიის მნიშვნელოვანი მოვლენები, 13 ასირიელი მამა, ქართველ პოეტთა საუკეთესო ლექსები, ქართველი მეფეების, მწერლების, წმინდანებისა და ცნობილი ადამიანების ძეგლები და სხვა.

აქვეა ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის სახელობის მოქმედი ეკლესიაც.

გარდა ძეგლის უნიკალურობისა, ამ ადგილიდან იშლება ულამაზესი ხედი, რომელიც არანაკლები ემოციებით აავსებს მნახველს.

თემქის დასახლებაში, ადგილზე სადაც ერთ დროს ჭაობი და ნაგავსაყრელი იყო, სულ მალე უახლესი სკვერი, გასართობი პარკი და დასასვენებელი ადგილი მოეწყობა.

თბილისში, ზღვის უბანში 25 ჰექტარზე გაშენებული რეკრეაციული ზონა, ამ უბნის ახალი სიცოხლე, ქალაქისთვის კი კიდევ ერთი საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილი იქნება, სადაც დროის გატარებისა და დასვენების შესაძლებლობა ყველას ექნება.

თბილისის მერმა, თემქის ხევში მიმდინარე სამუშაოების გაცნობისას აღნიშნა, რომ მსგავსი მასშტაბის რეკრეაციული სივრცე დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში არ მოწყობილა.

„თემქის ხევი იყო ჭაობი. ახსოვთ აქ მცხოვრებ ადამიანებს, რა მძიმე მდგომარეობა იყო, განსაკუთრებით, ზაფხულის ცხელ დღეებში – სუნი და ანტისანიტარია. დღეს ხედავთ, რა მასშტაბის სამუშაოები მიმდინარეობს. საქართველოს დამოუკიდებლობის ისტორიაში ამხელა პარკი დედაქალაქში არასდროს აშენებულა. დაახლოებით 25 ჰექტარზე არის საუბარი. პროექტის ფარგლებში ყველანაირი სივრცე მოეწყობა – სპორტული, დასვენების, გართობის ზონები, ძალიან მაგარი სკეიტპარკი კეთდება, საკალათბურთო და საფეხბურთო მოედნები, მოსასვენებელი ფანჩატურები. ასევე გათვალისწინებულია ორი საფეხმავლო ხიდის აშენება, რომელიც მიკრორაიონებს ერთმანეთთან დააკავშირებს.
გაზაფხულზე გამწვანების კიდევ უფრო მასშტაბური სამუშაოები დაიწყება და ვფიქრობთ, ზაფხულისთვის პროექტი მთლიანად იქნება დასრულებული“, – განაცხადა კახა კალაძემ.

როგორც Kalaki.ge-ს თბილისის მერიის გარემოს დაცვის საქალაქო სამსახურიდან აცნობეს, პარკის ტერიტორიაზე სანიაღვრე და სადრენაჟე ქსელები, სარწყავი, განათებისა და ვიდეომეთვალყურეობის სისტემები, მინი ფეხბურთის სტადიონი, სამეურნეო და დაცვის შენობები, კაფე, მედიათეკა, კალათბურთის მოედანი, ბელვედერი, ფანჩატურები, ძაღლების მოედანი, სკეიტ პარკი, ორი ტბა და მათი დამაკავშირებელი მდინარე, საფეხმავლო და სამანქანე გზები, პარკინგი, კოლექტორი და სატუმბი სადგურები, ასევე ორი საფეხმავლო ხიდი ეწყობა, რომლებიც თემქის ხევის მიმდებარე მიკრორაონებს ერთმანეთთან დააკავშირებს. ამის პარალელურად მიმდინარეობს გამწვანების მასშტაბური სამუშაოები. სამუშაოების ღირებულება კი 39 280 534 ლარს შეადგენს.

„პროექტის ფარგლებში 250 000 კუბამდე დაჭაობებული გრუნტი ბალასტით შეიცვალა. ამ დროისთვის დასრულებულია ორივე ტბის, სანიაღვრე სისტემის, სკეიტ პარკისა და ახალი კოლექტორის მშენებლობა. გარდა ამისა, მოეწყო საფეხმავლო გვირაბი, რომელიც თემქის ხევის ტერიტორიის ორ ნაწილს ერთმანეთთან აკავშირებს“. – განუცხადეს kalaki.ge-ს თბილისის მერიის გარემოს დაცვის საქალაქო სამსახურში.

მათივე ცნობით, თემქის ხევის მოწყობის სამუშაოები მიმდინარე წლის დეკემბერში დასრულდება. ამასთან, თემქის ხევში რამდენიმე ათეული ათასი ნერგი ირგვება და საბოლოოდ პარკთან ერთად, ხელოვნური ტყის მოწყობაც იგეგმება. დენდროლოგიური ნაწილი, ხევის ახალი ნერგებით გამდიდრება კი ეტაპობრივად მოხდება და ის მომავალ წელს დასრულდება.