სოლოლაკი - ძველი თბილისი
მთაწმინდის ძირში გაწოლილი, ქალაქის შუაგულის ყველაზე მიმზიდველი ისტორიული ნაწილი.
სამართლიანი იქნებოდა იმის თქმა, რომ თბილისი სოლოლაკიდან იწყება - საცხოვრებელი სახლების რიგებით, ქუჩებითა და საზოგადოებრივი ადგილებით, აბანოთუბნითა და კოტე აფხაზის ქუჩის მიმდებარედ არსებული ჩიხებით. მიუხედავად იმისა, რომ სოლოლაკი ბოლო დროს უფრო ტურისტულ ადგილად იქცა, აქ ძირძველი თბილისელების დიდი რაოდენობა აგრძელებს ცხოვრებას.
სოლოლაკი და ძველი ქალაქი მოკრძალებულ ტერიტორიას იკავებს ქალაქის სხვა უბნებთან შედარებით. თუნდაც ისტორიული: მთაწმინდა, ჩუღურეთი, ავლაბარი – ყველა უფრო დიდი და დასახლებულია. თუმცა, თბილისის მთავარი მოედანი ღირსეულ ადგილს იკავებს დედაქალაქის უძველეს ცენტრში:
მე-20 საუკუნეში თავისუფლების მოედანმა მხოლოდ სამჯერ შეიცვალა სახელი და სსრკ-ს დაშლამდე დანგრეული ლენინის ძეგლი ახალ საუკუნეში, ზურაბ წერეთლის დიზაინით, წმინდა გიორგის თავისუფლების მონუმენტმა შეცვალა. მიუხედავად სახელის მრავალჯერ ცვლილებისა, მოედანს არასოდეს დაუკარგავს თავისი ფუნქცია.
ხედი პუშკინის ქუჩიდან:
გალაკტიონ ტაბიძის ქუჩიდან:
პუშკინის ქუჩა დასავლეთიდან აკრავს ძველ ქალაქს, მეზობელი ტაბიძის ქუჩის ჩათვლით. ქალაქის ყველაზე მნიშვნელოვანი გზატკეცილი, რომელსაც დიდი სატრანსპორტო მნიშვნელობა აქვს, კვეთს მდინარეს და მარცხენა სანაპიროს ბარათაშვილის ხიდის გასწვრივ მიუყვება და ხელს უწყობს მანქანების მოძრაობას, ქალაქის ჩრდილოეთით და სამხრეთით.
პუშკინი ფოლადის ესტაკადებზეა დაგებული, გზის ქვეშ კი 21-ე საუკუნეში ჩატარებული არქეოლოგიური გათხრების შედეგად, ძველი ქალაქის არსებობის კვალია აღმოჩენილი. ეს ქალაქის ცენტრალური შესასვლელის ციხის კედლის ნაშთებია, ადრეული და განვითარებული შუა საუკუნეების საზოგადოებრივი შენობებით.
ორბელიანის მოედანზე გადასასვლელის კვეთაზე, პუშკინი სახელს იცვლის ნიკოლოზ ბარათიშვილის სახელით და უხვევს ჩრდილო-აღმოსავლეთით და ასე სცილდება ძველი თბილისის ისტორიულ ცენტრს. რეკონსტრუქციისა და მაღალი შენარჩუნების წყალობით, ქალაქის ამ ნაწილს, მაღალი ესთეტიკური და კულტურული ღირებულება გააჩნია.
ძველ ქალაქსა და მტკვარს შორის გადის ზვიად გამსახურდიას გზა. ეს არის ქალაქის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი სატრანზიტო მაგისტრალის განუყოფელი ნაწილი, რომელიც ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ მიემართება.
მეტეხის ტაძრის ხედი მეორე მხრიდან:
აქვე, მდინარე წავკისისწყალის ხეობიდან გასასვლელის ამავე სახელწოდების ხიდიდან არც თუ ისე შორს, აბანოთუბანის ქუჩებია მიმოფანტული, მოწმე იმისა, რომ თბილისს მართლაც უძველესი ისტორია გააჩნია. უძველეს დროში გეოთერმულ წყაროებზე აგებული გოგირდის აბანოები, ქალაქის ასაკის შესახებ სასუბრისას, მთავარი არგუმენტია. ითვლება, რომ იგი ჩვენი წელთაღრიცხვით მე-5 საუკუნეში წარმოიშვა, მაგრამ საიმედოდ ცნობილია, რომ აბანოების არსებობა პირველი საუკუნით თარიღდება. თბილისი მართლაც ძველი ქალაქია.
ხეობის მაღალი ნაპირები, მყარი ნაგებობები და ბრტყელი ქართული აგურით მოპირკეთება, ამ ადგილებს უფრო შთამბეჭდავს ხდის.
იოსებ გრიშაშვილის ქუჩის ხედი:
აბანოს პირველ შესახვევში:
თუმცა ძველ ქალაქში მრავალი შესასვლელია სხვადასხვა მიმართულებით, მათ შორის თავისუფლების მოედნიდან, ყველაზე ხშირად გამვლელები და ადგილობრივი მაცხოვრებლები, ვახტანგ გორგასლის მოედნიდან შედიან. მისი ძველი და დაბლსართულიანი შენობები, ხალხისა და მანქანების ნელი მოძრაობა, სრულად გადმოსცემს ისტორიული ცენტრის ზოგად მახასიათებლებს.
ასევეა ძველი ქალაქის მთავარი არტერია – კოტე აფხაზის ქუჩა:
მაგრამ თუ ცოტა მოშორდებით კოტე აფხაზის ქუჩას, სურათი მთლიანად იცვლება. ბიზნესის მოთხოვნა შიდა ქუჩების შენობებზე დაბალია, ისინი ძირითადად საცხოვრებლად რჩება და ხშირად ავარიულ მდგომარეობაშია. სივრცის განახლება საკმაოდ ნელა მიმდინარეობს.
ტურისტები ასეთ ჩიხებს არ ათვალიერებენ, ფეხით მოსიარულეებიც კი იშვიათად ჩნდებიან აქ, რადგან ამ სახლებში ცოტა ხალხი ცხოვრობს. თუმცა ისინი წაარმოდგენას ქმნიან, როგორი იყო თბილისი ასი, ორასი, სამასი და კიდევ უფრო მეტი წლის წინ.
ჩახლართული ქუჩებით კოტე აფხაზი თავისუფლების მოედანზე ბრუნდება, რომელიც მისკენ სამხრეთ-დასავლეთიდან მიედინება. აქვე არის შალვა დადიანის ქუჩაც, ცნობილი თავისი მდიდრული სიბრტყეებით:
ძველი ქალაქისგან განსხვავებით, სოლოლაკი ცოტა მოგვიანებით განვითარდა და ინდუსტრიული წარმოების ზრდის ეპოქაში დასახლდა. ქალაქის ეკონომიკის განვითარებამ შესაძლებელი გახადა სართულების რაოდენობის ზრდა და არქიტექტურის ცვლილება, თავად მშენებლობის განვითარება კი რეგულარული გეგმის მიხედვით განხორციელდა. სოლოლაკი პატარა წაგრძელებულ მართკუთხა ფორმის უბნებად დაიყო:
ამ მიდგომამ შესაძლებელი გახადა ტერიტორიაზე სწორი გზაჯვარედინების დაგეგმარება.
სოლოლაკში დასახლდნენ მრეწველები, ქარხნების მფლობელები და წარსული ეპოქის წარმატებული მეწარმეები. აქ გაჩნდა უამრავი საცხოვრებელი კორპუსი, რომელთა ფასადების და წინა კარების გაფორმების ხელოვნებამ პიკს მე-20 საუკუნის დასაწყისისთვის მიაღწია. სოლოლაკი თბილისის ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო უბანია, არა მხოლოდ საცხოვრებლად, არამედ ქალაქის ესთეტიკის გაცნობისთვის.
ცხოვრება, როგორც სოლოლაკში, ასევე ძველ ქალაქში ჯერ კიდევ პრესტიჟულია: ახლოს არის მეტრომდე ფეხით გასავლელი მანძილი, განვითარებულია სოციალური ინფრასტრუქტურა, ძველ არქიტექტურასთან შეუსაბამო უამრავი კლუბური ტიპის შენობებია.
